Doutzen

Oeps. Ik had deze week een kleine confrontatie. Het ging om de ophef rondom de post van Doutzen Kroes. Hoezo meng ik me daar nou weer in he? 

Omdat het me raakte. 

Korte recap: Doutzen sprak uit hoe zij zich voelde rondom de crisis. Haar twijfels, vragen, gedachten, stuurde ze de lucht in. Naar haar 8 miljoen volgers. Zonder bronvermelding.

Veel mensen vielen erover. Een onderzoeksjournalist, die ik erg waardeer, zei zoiets: “Je insinueert. Laat het stellen van vragen maar over aan de onderzoeksjournalisten.” 

Dat gaf me serieus een beetje buikpijn. Dus ik moest naar binnen. 
Om te onderzoeken waarom. En ik snap het nu. 

Wetenschap vs gevoel
We zijn opgegroeid met het idee dat de wetenschap de juiste bron van kennis is. En het klopt dat het een geweldige bron van kennis is. We doen er mindblowing ontdekkingen mee. Het geeft ons richting. Het maakt de wereld een stuk overzichtelijker. Ik ben zelf wetenschappelijk opgeleid en ik heb jarenlang voor twee universiteiten gewerkt.

Maar. Zoals ik vaker schrijf: wetenschap is niet de énige bron van kennis. Net zo belangrijk is levenservaring en intuïtie. Kennis van de geschiedenis en het herkennen van patronen die zich herhalen.
Tussen de regels door kunnen lezen. Luisteren naar je eigen wijsheid.

Want als je altijd afhankelijk bent van bronnen buiten jezelf, dan word je een speelbal van je omgeving.

We worden de hele dag doodgegooid met onwaarheden (reclames, opvoeding, culturele misvattingen etc). Wetenschappelijk of niet. Ook de wetenschap is niet heilig. Wetenschap is altijd in beweging en wat vandaag bewezen wordt, kan morgen weer ontkracht worden. Onderzoeken naar dezelfde onderwerpen hebben regelmatig tegenstrijdige resultaten. En ook een wetenschapper of journalist kan fouten maken, overhaaste conclusies trekken of liegen. 

Zo was er een tijd dat huisartsen verkondigden dat roken geen kwaad kon. Gelukkig waren er mensen die toch een verband tussen roken en longkanker “aanvoelden”. Gewoon, door goed om zich heen te kijken en het zich hardop af te vragen. Zonder bewijs. Ze werden geridiculiseerd, maar zij hebben de onafhankelijke wetenschap aangemoedigd. Waardoor we nu weten wat we weten (lees hier nog eens na hoe dat ging).

Ratio en gevoel. Wetenschap en intuïtie.
We hebben beide met een reden. Het is geen "versus". Het is “en”. Right brain, left brain. Ze horen bij elkaar. Versterken elkaar. 

Harde les
Ik heb via een harde weg moeten leren hoe allesbepalend intuïtie kan zijn. Ik heb twee jaar lang wanhopig gezocht naar de oorzaak van mijn extreme energiegebrek. De mainstream geneeskunde kon niks vinden. En op een dag wist ik zomaar uit het niets: het zijn mijn darmen. Ik googelde wat en kwam terecht bij de orthomoleculaire wetenschap. Iets wat door veel mensen als alternatief of kwakzalverij wordt beschouwd (niet waar, 100% wetenschappelijk). De bedrijfsarts haalde er in ieder geval zijn neus voor op. “Tja," zei hij, “als je wanhopig bent, grijp je van alles aan hè”.

Maar ik voelde: dit is het. Dit gaat me helpen.
Ik had geen bewijs. Geen ervaring.
Ik kon het niet uitleggen. Maar ik wist het. 

We lieten labwerk doen en de uitslag was zo rampzalig dat de bedrijfsarts me meteen een heel jaar met rust liet. Maar het goede nieuws: dit is te herstellen.

En de les? 
Ik kan op mezelf vertrouwen.
Zonder bewijs. Zonder bronnen.
Zelfs tegen het advies van de experts in.

Terug naar Doutzen
Ok. Prima. Maar wat heeft dit te maken met het verhaal van Doutzen? 

Mensen vallen over haar heen omdat ze “iets vaags” uitspreekt. En ik leg daarom de link met mijn allerbelangrijkste les uit deze periode: dat jij iets voelt, wat anderen niet snappen en wat je ook niet goed kan uitleggen, betekent niet dat jij verkeerd zit. Of dat het er niet toe doet.
Of dat je het niet mag uitspreken.

Maar, dan mag iedereen dus zomaar van alles roepen?
Met als argument "dit zegt mijn gevoel?"

Dat klopt. Want het gave is: jij hebt dezelfde intuïtie en vrijheid. En jij mag altijd denken en zelfs zeggen: I call bullshit! Jij mag de TV uitzetten of Doutzen ontvolgen. Ervoor kiezen om niet te luisteren. Om niets te doen met wat zij zegt. Maar ik vind niet dat we haar mogen vertellen wat ze wel en niet mag zeggen. Ik vind het ongelooflijk gevaarlijk dat er een groep mensen is die wil bepalen wat wel en niet uitgesproken mag worden. Wat wel en niet gehoord mag worden. Dat is censuur. Dat is het principe waar (religieuze) oorlogen op gebaseerd zijn (jij mag niet geloven wat jij gelooft omdat ik dat niet geloof / jij mag niet zeggen wat jij vindt, omdat dat niet is wat ik vind).

Voor de duidelijkheid: ik ben groot fan van de onafhankelijke onderzoeksjournalistiek. Maar dat er journalisten zijn, betekent niet dat wij ons niet mogen uitspreken. Dat wij geen dingen mogen zeggen die niet perfect verwoord of onderbouwd zijn.

Sterker nog: als ik onderzoeksjournalist was, zou ik willen dat mensen zich uitspraken. Ik zou luisteren. Wat speelt er onder de mensen? Waar maken ze zich zorgen over? Zijn dit reële verbanden? Is dit het onderzoeken waard? 

Micro/macro
Een van de reacties was: “je uitspreken tegenover 8 miljoen mensen, is wel even wat anders dan op een verjaardag je verhaal doen.” 

Waarom is dat? Als dingen op microniveau kunnen, moeten ze toch ook op macroniveau kunnen? Het is toch hetzelfde mechanisme? Is iets pas goed of slecht als het wereldwijd gebeurt? Kan je zeggen:
1 persoon jouw verhaal vertellen is oké, maar 1000 mensen niet?
Miljoenen mensen mishandelen kan echt niet, maar 1 persoon zien we door de vingers? Klein of groot, het is toch eenzelfde actie? Met dezelfde kracht en intentie?

Het probleem ligt niet bij wat anderen zeggen.
Het probleem -en de oplossing- ligt bij onszelf.

We weten niet meer hoe we bij onszelf te rade kunnen gaan. Omdat we altijd zo open staan naar de buitenwereld. We hebben geleerd dat gevoel er niet toe doet. Vaag en zweverig is. Maar uiteindelijk is het de combinatie van jouw logica en jouw gevoel die je naar jouw waarheid leidt.

Niemand buiten jou kan dat doen. 
Jij bent degene die beslist.

Mocht je in de war zijn: 
waarom zet je de buitenwereld niet even uit?
Ontdek je binnenwereld.
Daar zit jouw wijsheid.
Leerden we dat maar eerder.
Dan konden we er nu misschien gewoon bij.